---

2008-03-21 16:00:35 (читать в оригинале)

Հարգելի այցելու,
Համացանցային հարցազրույցի համար ստացվել են աննախադեպ թվով հարցեր ու առաջարկներ, որոնց մի մասի պատասխանները ես տվեցի հեռուստատեսությամբ: Ինձ ներկայացված այլ հարցեր մշակվել, դասարակարգվել ու հանձնվել են ինձ պատասխանի համար: Ես մշակում եմ ընդհանրական պատասխաններ ու առաջիկա օրերին, շարունակաբար, համապատասխան թեմատիկայով այդ պատասխանները կլինեն իմ բլոգի էջերում: 

Հարգանքով,
Սերժ Սարգսյան 

Dear reader,
We have received an unprecedented number of questions and comments for my internet interview. I have answered to a big part of them during my TV interview. All your questions have been processed and now I’m preparing big and general answers to them, which you will read continuously on the pages of my blog within the following days.

Best regards,
Serzh Sargsyan

Дорогие посетители,
Мы получили беспрецедентное количество вопросов и комментариев на интернет-интервью, на часть которых я ответил в телеэфире. Все ваши вопросы сейчас обработаны, классифицированы и  переданы мне для ответов. Сейчас я работаю над ответами,  которые в ближайшие дни, постепенно будут публиковаться в моем блоге. 

С уважением,
Серж Саргсян

---

Հարցազրույցի սղագրություն Մաս 2

2008-03-17 13:07:12 (читать в оригинале)

33. -Որքա՞ն է զոհերի եւ վիրավորների իրական թիվը։
-Այդ փաստը կրկին խոսում է այն մասին, որ մարդիկ դադարել են ընդհանրապես՝ հավատալ։ 8 հոգի է զոհվել՝ 7 քաղաքացիական անձ եւ մեկ սպա։ Վիրավորվել է մինչեւ 210 իրավապահ եւ մինչեւ 50 քաղաքացիական անձ։ Չեմ ուզում ավելի մանրամասնել, որովհետեւ մշտապես դատախազությունը, քրեական գործ վարող հատուկ քննչական մարմինը տեղեկատվություն է տալիս այդ մասին, եւ քանի որ մեր քաղաքացիները շատ ուշադիր են հետեւում այդ լուրերին, չեմ ուզում թյուրիմացության մեջ գցել, բայց փաստ է, որ ուղղակի՝ անհնար է թաքցնել զոհը։ Ես հիշում եմ՝ 2000-ական թվականների սկզբներին, երբ մենք, որպես պաշտպանության նախարարություն, հայտարարում էինք, թե քանի զոհ ենք ունեցել տարվա ընթացքում, շատ մարդիկ իներցիայով ասում էին՝ սրանք ճիշտ թվեր չեն, մինչեւ ժամանակի ընթացքում 10 անգամ ստուգեցին։ Այդ թվերն ազգանուններով, անուններով տեղակայված էին մեր կայք-էջում, եւ ի վերջո՝ մարդիկ հավատացին, որ պաշտպանության նախարարությունը չի կարող սուտ տեղեկություններ տալ, որովհետեւ մարդուն ուղղակի չես կարող ընտանիքից վերցնել եւ թաքցնել։ Եվ ընդհանրապես՝ քի՞չ է 8 զոհը։ Այդ հարցը տվողները զուտ հետաքրքրասիրությունից դրդվա՞ծ են խոսում այդ մասին, թե՞ համարում են, որ քիչ է։ Մեկն էլ շատ կլիներ։

34. -Ճի՞շտ է, որ Դուք Հայաստանի բոլոր մեծ բիզնեսներում փայ ունեք։
-Ո՛չ, սխալ է, եւ քաղաքացին կարող է շատ ավելի կոնկրետացնել, նշել մեծ բիզնեսի անունը, պատասխանն ստանալ, գնալ ստուգել։
35. -Ու՞մ եք նշանակելու վարչապետ եւ ի՞նչ հատկանիշներով եք առաջնորդվելու այդ նշանակումը կատարելիս։
-Ես երեկ պատասխանել եմ նման հարցի եւ հիմա էլ ասում եմ, որ վերջնական որոշում չունեմ։ Բայց խոստանում եմ, որ կառավարություն ձեւավորելուց հետո էլ մի այսպիսի միջոցառում կկազմակերպենք եւ այն ժամանակ գուցե հիմնականում պատասխանենք այն հարցերին, որոնք ուղղված կլինեն կառավարության կազմին։ Հիմա չեմ կարող ասել՝ ով է լինելու վարչապետ, եւ երբ է այդ մասին ասվելու։
36. -Ինչու՞ վերացվեց պարզեցված հարկը, քանի որ մենք կարող ենք ունենալ լուրջ ֆինանսական խնդիրներ, չհաշված հաշվապահություն պահելու անհրաժեշտությունը։
-Լուրջ խնդիրներ ունենալ չեք կարող։ Կրկնում եմ, որ պարզեցված հարկը չի վերացվել։ Փոփոխությունները, որ մենք կատարել ենք, ուղղված էին խոշոր բիզնեսը հարկային դաշտ բերելուն։ Այդ փոփոխություններն ուղղված չեն մանր կամ միջին բիզնեսին։ Առաջիկա 2-3 օրերի ընթացքում ես հանդիպում եմ ունենալու միջին բիզնեսի ներկայացուցիչների հետ եւ մանրամասն բացատրելու եմ դա։
37. -Արդյո՞ք հասցնում եք շփվել Ձեր թոռնիկի հետ։
-Հասցնում եմ, բայց՝ քիչ։
38. -Իրականությանը համապատասխանու՞մ են այն լուրերը, որ Արտաշես Գեղամյանի որդին Ձեր՝ նախագահ դառնալուց հետո նշանակվելու է Մեղրիի անցակետի պետի պաշտոնում։
-Իհարկե՝ ոչ։ Ես չգիտեմ՝ պարոն Գեղամյանն արդյո՞ք ունի որդի, ում մասնագիտությունը համապատասխանում է այդ աշխատանքին, բայց գիտեմ, որ նա ունի կրթված զավակներ, եւ որեւէ արգելք չի կարող լինել նրանց՝ պետական ծառայության մեջ ընդգրկելու առումով։ Բայց ինչ-որ պայմանավորվածության մասին խոսելն աբսուրդ է, մանավանդ՝ Մեղրիի մաքսակետի կամ մաքսատան մասին։ Չեմ կարծում, որ վարչապետը պետք է միջամտի այդպիսի նշանակումների։
39. -Ե՞րբ եք հրաժարական տալու Հայաստանի նախագահի պաշտոնից։
-Ես հրաժարական չեմ տալու։
40. -Եթե փաստերով ապացուցվի, որ ցուցարարների նկատմամբ մահացու հրազեն է կիրառվել, Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ պատասխանատվություն պետք է կրեն հրազեն կիրառելու հրահանգ տվողները եւ այն իրականացնողները։
-Օրենքը հստակ որոշել է, թե իրավապահն ինչ պայմաններում կարող է զենք կիրառել, եւ եթե խախտումներ լինեն, անշուշտ՝ քրեական գործի շրջանակում լինելու է նաեւ համապատասխան վերաբերմունք։ Բայց հարց տվողի տոնն այնպիսին է, որ ընդհանրապես՝ իրավապահը իրավունք չունի որեւէ մեկի վրա կրակել, նույնիսկ եթե այդ մարդը հանցագործ է, եթե անգամ ինքն է ցանկանում իր մոտ գտնվող զենքով խլել ուրիշների կյանքը։ Պետք է կարդալ համապատասխան օրենքը, եւ պարզ կլինի, թե ոստիկանը որ պարագաներում իրավունք ունի զենք կիրառել։
41. -Հանրահայտ փաստ է, որ Հայաստանն այսօր գտնվում է խորը ժողովրդագրական ճգնաժամի մեջ։ Ռուսաստանում այս հարցին համարձակ լուծում տրվեց, որի արդյունքում աճեց ծնելիությունը։ Ինչու՞ Հայաստանում չի արվում նույն բանը։
-Մենք այդ ուղղությամբ աշխատանքներ տանում ենք, հայտարարել ենք, որ նախապատրաստում ենք ազգային ծրագիր։ Հենց հիմա լրջորեն աշխատում ենք 2 ազգային ծրագրի վրա, մեկը՝ նշվածն է, մյուսը՝ պարենային ապրանքներով երկիրն ապահովելու ծրագիրը։ Այնպես որ՝ զբաղվում ենք, եւ կարծում եմ՝ համապատասխան գերատեսչությունները մոտ ապագայում այդ մասին կհայտարարեն։
42. -Ինչու՞ մարտի 2-ին ոստիկանության կողմից հեռուստաընկերություններին տրամադրված օպերատիվ նկարահանումները չէին պարունակում կադրեր Պարոնյան, Պռոշյան եւ Լեոյի փողոցներում, ինչպես նաեւ՝ Մաշտոցի պողոտայի շուկայի շրջակայքում կատարված իրադարձությունների մասին, հատկապես եթե ոստիկանության տվյալների համաձայն՝ ցուցարարները հարձակվել եւ թալանել են նաեւ Պռոշյան-Լեո խաչմերուկի սուպերմարկետը։
-Ես հիմա չեմ կարող հիշել՝ մենք մարտի 2-ին ինչ կադրեր ենք ցուցադրել, բայց աշխատել ենք հնարավորինս շատ տեղեկատվություն տրամադրել։ Եթե հարցի մեջ ինչ-որ ենթատեքստ կա, ես չեմ կարողանում հասկանալ այն։ Այսինքն՝ հարց տվողը ցանկանում է ասել, որ խանութների թալան, վանդալիզմ չի՞ եղել։ Մենք մինչեւ այսօր քաղաքացիներից ստանում ենք տեսանյութեր, խնդիրն այն է, թե դրանք բնօրինակնե՞րն են, թե՞ մոնտաժված են։ Սա է ստիպում մեզ այդ նյութերն ուղարկել փորձագիտական եզրակացությունների։ Երեկ մի այսպիսի տեղեկատվության մասին դուք լսեցիք էկրաններից։
43. -Հնարավոր համարու՞մ եք Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի եւ նրա աջակիցների հետ քաղաքական երկխոսությունը եւ հասարակության բեւեռացման թուլացումը։ Կոնկրետ ծրագրեր ունե՞ք այդ խնդիրների հետ կապված։
-Որ բեւեռացումը պետք է թուլացվի, դա միանշանակ է։ Ես երբեք դեմ չեմ եղել որեւէ երկխոսության, բայց բոլորիս էլ հասկանալի է, որ երկխոսությունը միշտ հասցեական է լինում՝ ով ում հետ։ Եթե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը շարունակելու է պնդել, որ ինքը 65 տոկոսով ընտրված նախագահ է, չի ընդունելու Սահմանադրական դատարանի որոշումը, ինձ էլ համարելու է բանդիտ, մոնղոլ-թաթար, ի՞նչ երկխոսության մասին կարող է խոսք լինել։ Եթե մոտեցումներն այլ լինեն, իմ մոտեցումներն էլ այլ կլինեն։ Բայց մենք, թերեւս, մարտի 2-ից սկսած խոսակցություններ ենք վարում բոլորի հետ, ովքեր ցանկանում են մեզ հետ խոսել՝ անկախ հայացքներից, անկախ բարկության աստիճանից, անկախ մասնագիտությունից։ Ես երեւի արդեն նման 30 հանդիպում եմ ունեցել, հիմնականում՝ մտավորականների հետ։ Մենք երկխոսությունից, հանդիպումներից երբեք չենք խուսափել։
44. -Ե՞րբ եւ ինչպե՞ս եք պատրաստվում լուծել աղբահանության խնդիրը, Երեւանը կորչում է աղբի մեջ։
-Կարծում եմ՝ մեկ տարվա ընթացքում այդ խնդիրն ամբողջովին կլուծվի։ Աղբը գին ունի, եւ շատ տեղերում այն օգտագործվում է որպես էներգիայի աղբյուր, այլ նյութ, համենայնդեպս՝ օգտագործվում են ժամանակակից տեխնոլոգիաներ։ Վստահ եմ՝ մեկ տարվա ընթացքում քաղաքապետարանը կարողանալու է լուծել խնդիրը։
45. -Ինչպես համոզվեցինք վերջին 15 տարիների ընթացքում, մեծապես չի փոխվել պաշտոնյաների երեխաների եւ նրանց մերձավոր հարազատների բարքի հետ կապված իրավիճակը։ Նրանց ամեն ինչ թույլատրվում է, եւ նրանք մնում են անպատժելի։ Բազում են դեպքերը, երբ այդ վարքով նրանք ստվերում են բավական լավ պաշտոնյաների համբավը։ Իմ կարծիքով՝ այդ պատճառով է, որ մեր հասարակության մի մասն իրեն նեղված է զգում։ Ի՞նչ միջոցներ եք ձեռնարկելու այդ ամենին վերջ տալու համար։
-Կձեռնարկեմ, կտեսնեք։
46. -Իշխանությունների հետագա հնարավոր սխալները կամ բացթողումները կանխելու առումով կոնկրետ հետեւություններ կա՞ն Հայաստանում տեղի ունեցած հետընտրական իրադարձություններից։
-Այո, հետեւություններ կան, եւ մենք ունենք ծրագիր՝ անել այնպես, որ այլեւս նման բաներ չկրկնվեն։
47. -Համաձա՞յն եք, որ Հ1, Հ2 եւ մյուս հեռուստաընկերությունների կողմից վարվող լրատվական քաղաքականությունը հանգեցրել է նրան, որ այսօր ցանկացած թերթի, ինտերնետ-կայքի տեղեկատվություն կամ նույնիսկ՝ բամբասանք ավելի հավաստի է համարվում, քան մեր երկրի թիվ 1 լրատվական «Հայլուր» ծրագիրը, մյուսների մասին նույնիսկ չեմ նշում։ Եթե համաձայն եք, ապա ինչպե՞ս եք պատկերացնում այս իրավիճակի շտկումը։
-Իհարկե՝ համաձայն չեմ, զուտ ձեւակերպմանը։ Բայց բարձրացրած հարցն, անշուշտ, մտահոգում է նաեւ ինձ այն առումով, որ վերջին շրջանում գուցե հավատը որոշակի կորել է այդ լրատվամիջոցների նկատմամբ, եւ չեմ կարծում, որ հրապարակավ խոսելով է, որ պետք է վերականգնենք հավատը։ Հավատացեք՝ վերականգնելու ենք։
48. -Ճի՞շտ է, որ այս տարի բանակում ծառայության ժամկետը դառնալու է 3 տարի։
-Ոչ՛։
49. -Ինչու՞ են տարբերվում վերջին օրերին Ղարաբաղ-Ադրբեջան սահմանին գրանցված ադրբեջանական զոհերի թվի մասին տրամադրվող տեղեկությունները, որ հայտնում են հայկական պաշտոնյաները՝ 2-8 զոհ։
-Ինձ համար էական չէ, այնտեղ քանի ադրբեջանցի է զոհվել։ Էականն այն է, որ մենք վերականգնել ենք հավասարակշռությունը՝ չկրելով որեւէ կորուստ։ Իսկ եթե մեկի համար շատ էական է, բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնյաներն էլ ունեն կայք էջեր, կարող են հարցն ուղղել եւ պատասխան ստանալ։ Մանավանդ՝ պաշտպանության նախարարությունը եւ գլխավոր շտաբը կարող են ամենաստույգ պատասխանը տալ այդ հարցին։
50. -Խնդրում եմ՝ դիտեք նախօրեին ոստիկանների ներկայացրած տեսաֆիլմը, որտեղ ներկայացված են որոշ դրվագներ մարտի 1-ի իրադարձություններից։ Ու՞մ վրա են նրանք կրակում, ու՞մ հրամանով կրակ բացվեց, եւ ինչու՞ է դատախազության մամուլի խոսնակն ակնհայտորեն սուտ խոսում։
-Ես համոզված չեմ, որ գլխավոր դատախազության մամուլի խոսնակը սուտ է խոսել։ Ուղղակի՝ երեւի հարց տվողն այն մարդկանցից է, ով չի ուզում այլ կարծիք լսել, ինքն ունի իր համոզմունքը եւ փորձում է պաշտպանել այն։ Որեւէ մեկը չի կարող ակնհայտ սուտ ասել, որովհետեւ դրա համար հետո պետք է պատասխանատվություն կրի։ Ակնհայտ բաները չես կարող գլխիվայր շուռ տալ, ակնհայտ բաներն ինչպե՞ս կարող ես հերքել։ Հայտարարվեց, որ մենք խնդրել ենք այդ տեսաերիզն ուղարկել միջազգային փորձաքննության։ Արդյո՞ք այս մարդիկ աշխարհում որեւէ մեկին չեն հավատում։ Լավ, մեզ, մեր իրավապահներին չեն հավատում, եվրոպացիներին, ամերիկացիների՞ն էլ չեն հավատում։ Կլինի պաշտոնական պատասխանը, կասենք՝ այս տեսաերիզը մոնտաժված է կամ՝ ոչ։
51. -Կոնկրետ ի՞նչ քայլեր եւ ջանքեր եք գործադրելու մեր հասարակությունը լկտի սափրագլուխներից եւ Ձեր իսկ ասած մաուզերիստներից մաքրելու համար։ Մեր ժողովուրդը կշտացել է նրանցից, մարդիկ արդարություն են ուզում։
-Եթե ես խոսել եմ այդ մասին, ուրեմն՝ գիտեմ, թե ինչպես եմ անելու, ուրեմն՝ ծրագիր ունեմ, անկախ նրանից՝ նրանք սափրագլու՞խ են, թե՞ մազաշատ, որեւէ էական տարբերություն չի լինելու։ Բոլոր անօրինական կազմավորումները պետք է Հայաստանում վերանան։
52. -Ի՞նչ երաշխիքներ կան, որ մարտի 21-ից հետո մեր երկրում չեն կրկնվի անկարգությունները, եթե անկարգությունների կազմակերպիչներն ազատության մեջ են, մասնավորապես՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը։
-Երաշխիքները մեր օրենքներն են, մեր Սահմանադրությունը։ Երաշխիքը նաեւ պետական պաշտոնյաների վճռականությունն է եւ նրանց մասնագիտական կարողությունները։ Գոնե ես վճռական եմ եւ Հայաստանում այլեւս թույլ չեմ տալու մասսայական անկարգություններ։ Խնդրում եմ՝ ասածս ճիշտ հասկանալ, որոշ մարդիկ, ինչպես ժողովուրդն է ասում, թասիբի չընկնեն, ասեն՝ ի հեճուկս վարչապետի, անելու ենք, որովհետեւ դա շատ վատ հետեւանքների կբերի։ Ուղղակի՝ ուզում եմ ասել, որ ամեն ինչ անելու եմ, որ այդպիսի բաներ չկրկնվեն։
53. -Տեղի ունեցածի պատճառներից մեկն ԱԺ հեռացվածությունն է իրական սոցիալական, քաղաքական եւ տնտեսական խնդիրներից։ Համարու՞մ եք, որ վաղաժամ ընտրությունները կարող են նպաստել հասարակության համախմբմանը։ ՀՀԿ-ի բարեփոխման կարիք չե՞ք տեսնում, եթե տեսնում եք, ինչպե՞ս եւ ի՞նչ ուղղությամբ։
-Ո՛չ, արտահերթ ընտրությունների անհրաժեշտություն չեմ տեսնում, որովհետեւ որեւէ ընտրություն չի կարող իրավիճակը մեղմել, լիցքաթափել, այլ հակառակը՝ նոր լարվածություն կառաջացնի։ Ո՛չ միայն ՀՀԿ-ն, այլ՝ ցանկացած օրգանիզմ, իսկ կուսակցությունը եւս օրգանիզմ է, մշտապես պետք է կատարելագործվի, հակառակ պարագայում կմահանա։
54. -Հաշվի առնելով վերջին շրջանում Ձեր կողմից գյուղատնտեսական ոլորտին ցուցաբերվող խիստ ուշադրությունը, արդյո՞ք այն զուտ նախընտրական բնույթ է կրում, թե՞ որդեգրված քաղաքականություն է եւ շարունակական է լինելու։
-Ո՛չ, դա նախընտրական բնույթ չի կրում, լուրջ ծրագիր է, ինչպես նշեցի՝ դառնալու է ազգային ծրագիր, մանավանդ՝ հաշվի առնելով համաշխարհային շուկայում տեղի ունեցող գործընթացները, մենք պարտավոր ենք զբաղվել մեր պարենային անվտանգությամբ եւ զբաղվելու ենք։ Ընդհանրապես՝ ընդունված է համարել, որ եթե երկիրը կարողանում է հիմնական ապրանքատեսակների 75 տոկոսն արտադրել, ապա կարողանում է ապահովել իր պարենային անվտանգությունը։ Մենք ամեն ինչ անելու ենք, եւ մեր ժողովուրդը հանգամանալից ծանոթանալու է իրականացվող միջոցառումներին, տեղյակ է լինելու արդյունքների մասին։
55. -Ինտերնետում շրջանառվում է մի կարծիք, ըստ որի՝ այն, ինչ տեղի ունեցավ Հայաստանում, նույն սցենարն է, որը կիրառվեց Սերբիայում, Վրաստանում, Ուկրաինայում, Ղրղըզստանում։ Խնդրում եմ Ձեր մեկնաբանությունները։ Արդյո՞ք հատուկ ծառայությունները տեղեկություններ ունեն, թե որտեղից Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին այդքան ֆինանսական միջոցներ։
-Հարցի առաջին մասին պատասխանելուց ձեռնպահ կմնամ, իսկ երկրորդ մասով մեր ժողովուրդը պատասխան կստանա քրեական գործի ավարտից հետո։ Ասածս չի նշանակում, որ հիմա անժխտելի փաստեր կան, ոչ էլ նշանակում է, որ փաստեր չունենք։ Որ հսկայական միջոցներ են ծախսվել, դա ակնհայտ է, բայց թե որտեղից, ում միջոցով, դա այնպիսի մեծածավալ աշխատանք է, որ պետք է կատարվի, այնուհետեւ՝ լինի հստակ պատասխան։
56. -Ինչու՞ եք անապատացրել քաղաքական դաշտը, որ ընդդիմության փոխարեն մնան միայն տեր-պետրոսյաններն ու գեղամյանները։
-Ե՞ս եմ անապատացրել։ Ես քաղաքականություն եմ եկել ընդամենը 2007 թվականի օգոստոսին, երբ անդամակցել եմ ՀՀԿ-ին։ Եթե հիշում եք՝ բազմիցս ասել եմ, որ ինձ քաղաքական գործիչ չեմ համարում, այլ՝ պետական գործիչ։ Եթե ամայացրել եմ, ներողություն։
57. -Ձեր կարծիքով՝ իրավաչա՞փ է «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավորների՝ դիահերձարան մուտք գործելուն խոչընդոտելը։
-Ճիշտն ասած՝ հիմա չեմ կարող ասել՝ խոչընդոտե՞լ են, թե՞ ոչ, եւ թե ով կարող է մուտք գործել դիահերձարան, ով՝ ոչ։ Խոստանում եմ ճշտել եւ ասել։ Եթե մարդը պատգամավոր է, չի նշանակում, որ կարող է գնալ ցանկացած տեղ, օրինակ՝ մտնել ատոմակայանի ռեակտորի մերձակա տարածքներ։ Բայց որ պատգամավորը պետք է լիարժեք իրականացնի իր իրավունքները, որեւէ խնդիր չեմ տեսնում։ Եթե այդպիսի բան կար, եթե իրավասու էր համարում, կարող էր անմիջապես տեղեկացնել ԱԺ նախագահին կամ այլ պաշտոնատար անձի։
58. -Արդյո՞ք համարում եք, որ Դուք այն անձն եք, ով կհամախմբի ժողովրդին, եւ ինչպե՞ս կիրականացնեք դա, ի՞նչ գաղափարի շուրջ։
-Այո՛, ես համոզված եմ դրանում։ Թե ինչպես՝ միեւնույն է, եթե ժամերով էլ խոսեմ, այսօր շատ մարդ չի հավատալու։ Որտեղ աշխատել եմ, համախմբել եմ ողջ կոլեկտիվին, եւ կարծում եմ՝ չեն կարող հիմա ասել, որ արդյունքների չեմ հասել։ Երբ կհամախմբվեն, այն ժամանակ կհասկանան, թե ինչ է նշանակում համախմբվածություն։
59. -Չե՞ք գտնում, որ հնարավոր է՝ արտակարգ դրության հետեւանքով մայրաքաղաք մտցրած զորքը եւ մասնավորապես՝ միջազգային լրատվամիջոցներում այդ զորքի կադրերը դրդեցին Ադրբեջանին խախտել հրադադարը։
-Ես իմ կարծիքն ունեմ այս մասին, եւ երբ այն հաստատվի, այն ժամանակ վերջնականապես կասեմ։ Որ գործողությունը նախատեսված էր, որ պատահական միջոցառում չէր, ես դրանում չեմ կասկածում, բայց թե ինչ չափով եւ ում հետ է համաձայնեցված եղել, այդ խնդիրները պետք է ճշտել։
60. -Մոտ մեկ տարի առաջ Դուք ասել եք, որ մարդկանց բարեկեցությունն ավելի կարեւոր է, քան մարդու իրավունքների պաշտպանությունն ապահովելը։
-Ես այդպիսի միտք չեմ հայտնել։ Ես հարցազրույց եմ ունեցել եւ ասել եմ, որ դժվար է մի երկրում ապահովել մարդու այլ իրավունքներ, եթե չես կարողանում ապահովել մարդու տարրական իրավունքը՝ գոնե նորմալ սնվելու իրավունքը։ Արդյո՞ք իմ ասածից երեւում է, որ ես առաջին հերթին մեկ այլ իրավունք եմ ճանաչում։
61. -Ինչպիսի՞ քայլեր եք նախատեսում ձեռնարկել երկրում հակամենաշնորհային քաղաքականություն վարելու ուղղությամբ։
-Մենք պետք է ակտիվացնենք հանձնաժողովի աշխատանքը, պետք է Հայաստանի տնտեսության մեջ ներգրավենք միջազգային համբավ ունեցող ընկերությունների։ Մենք բավական նորմալ օրենք ունենք, այն պետք է գործի եւ գործելու է։
62. -Ձեր կառավարությունը կարծես մոռացել է գիտնականների մասին։ Գիտության ոլորտի աշխատողներն այսօր չնչին աշխատավարձ են ստանում։ Դուք խոսում եք գիտատար տնտեսության, հայագիտության զարգացման եւ այլ կարեւոր ոլորտների մասին, բայց վիճակը չի փոխվում։ Ի՞նչ եք մտադիր անել։
-Եթե հարց տվողը մտածում է, որ 10 ամսում վիճակը կարող է կտրուկ փոխվել, սխալվում է։ Ինչ-որ միջոցներ ձեռնարկել ենք, նախ՝ գիտությանն ուղղված միջոցների ծավալն ենք մեծացրել, երկրորդ՝ գիտնականներին՝ ակադեմիկոսներին, դոկտորներին, թեկնածուներին տրվող հավելավճարներն են ավելացել, ստեղծվել է գիտության կոմիտե, եւ չի բացառվում, որ նոր կառավարության կազմում գործի գիտության նախարարություն։ Շատ դժվար է մի քանի ամսվա ընթացքում կտրուկ փոխել իրավիճակը, բայց միտումները կան, մանավանդ որ հարց տվողն է ասում, թե ես ինչից եմ խոսում։ Եթե խոսում ես, այդ խոսելը միայն ժամանակ վատնել չէ, այլ նաեւ՝ այդ ուղղության մասին հանրությանը իրազեկել։
63. -Արդյոք մարտի 1-ին եւ 2-ին իշխանության կողմից հրազեն չի՞ գործադրվել հանրահավաքի մասնակիցներին ցրելու համար։
-Ո՛չ, հանրահավաքի մասնակիցներին ցրելու համար հրազեն չի գործադրվել։ Ես այն մարդկանց, ովքեր թալանում էին խանութները, մասսայական անկարգություններ էին անում, տարբերակում եմ հանրահավաքի մասնակիցներից, ընդ որում՝ այդ մարդկանց մի մասի մոտ նաեւ զենք կար. խոսքը ցուցարարների մասին չի։
64. -Ինչո՞վ են պայմանավորված ապրանքների գների թանկացումները։ Արդյո՞ք դա շարունակվելու է, արդյոք երկա՞ր է շարունակվելու դրամի արժեվորումը։
-Արդյո՞ք հիմա դրամն արժեւորվում է, կարծում եմ՝ վերջին 3 ամիսների ընթացքում փոխարժեքը կայուն է։ Ինչ վերաբերում է որոշ ապրանքատեսակների աճին, դա հիմնականում կապված է համաշխարհային շուկաներում ծավալվող գործընթացների հետ։ Այսօր էլ մինչ կառավարության նիստն սկսելը առեւտրի եւ տնտեսական զարգացման նախարար Ներսես Երիցյանը եւ համապատասխան հանձնաժողովի նախագահ Աշոտ Շահնազարյանը կառավարության անդամներին տեղեկացրին իրենց ձեռնարկած միջոցառումների մասին, որից հետո խորհրդակցություն տեղի ունեցավ մեզ մոտ, եւ առաջիկա 2-3 օրերի ընթացքում նրանք հեռուստատեսությամբ կբացատրեն իրավիճակը։
65. -Ձեր կարծիքով՝ արդյո՞ք ընդդիմությունը պատրաստված էր գնում բախման, թե՞ ոչ։
-Այո՛, ես դրանում համոզված եմ եւ հենց այդ պատճառով մի քանի անգամ ասացի, որ նախընտրական ողջ շրջանում այդ մասին խոսել եմ։ Եթե բախման ցանկություն չլիներ, նախօրոք չէին պատրաստի համապատասխան գործիքներ, երբ ոստիկանությունը մոտեցել էր զենք փնտրելու, նրանց կտային այդ հնարավորությունը։ Եթե բախման ցանկություն չլիներ, ինչպես չեղավ, երբ ոստիկանությունը պահանջեց հրապարակից հանել ավտոմեքենաները, ապա այդ բախումը տեղի չէր ունենա։ Կարծում եմ՝ կազմակերպիչներն ուղղակի խուճապի մատնվեցին, երբ տեսան, որ մնացած թեկնածուներն ընդունեցին համագործակցության իմ առաջարկությունը, եւ օգտագործեցին այս առիթը։ Խոստանում եմ, որ բոլոր նյութերը, որ կապ ունեն այս միջոցառման հետ, հետո դառնալու են հանրության սեփականությունը, տեսնելու եք, թե ովքեր ինչ ցուցումներ են տալիս։ Եթե նույնիսկ դա քրեորեն պատժելի արարք չէ, համենայնդեպս՝ բարոյականության որեւէ նորմ չի պարունակում իր մեջ։
-Շնորհակալություն հարցերին անկեղծ պատասխանելու համար։ Հուսով ենք՝ նման հանդիպումները շարունակական կլինեն եւ ավանդույթ կդառնան։
-Շնորհակալ եմ։ Ինչպես պայմանավորվեցինք, կառավարություն ձեւավորելուց հետո նորից մի այսպիսի հանդիպում կանցկացնենք։

---

Հարցազրույցի սղագրություն Մաս 1

2008-03-17 13:04:01 (читать в оригинале)

ՀՀ նորընտիր նախագահ, ՀՀ վարչապետ Սերժ Սարգսյանի հարցազրուցը - 13.03.2008թ.

ՀՀ նորընտիր նախագահ, ՀՀ վարչապետ Սերժ Սարգսյանը երեկ ավելի քան երկու ժամ տեւած հարցազրույցի ժամանակ պատասխանել է համացանց օգտագործողների եւ մեր քաղաքացիների շուրջ 8 տասնյակ հարցերի՝ խոստանալով նոր կառավարության ձեւավորումից հետո եւս նույն ձեւաչափով կազմակերպել նույնպիսի հարցազրույց։ Հարցերը հիմնականում վերաբերել են Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակին, արտաքին քաղաքականությանը, տնտեսությանը, սոցիալական եւ երիտասարդության խնդիրներին, մարտի 1-ի իրադարձությունների կազմակերպիչներին ու բոլոր մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելուն, կոռուպցիայի եւ մենաշնորհների դեմ պայքարին եւ այլն։ Ստացվել են նաեւ Սերժ Սարգսյանին ուղղված բազմաթիվ բարեմաղթանքներ եւ դիմումներ։ Մնացած բոլոր հարցադրումներին Սերժ Սարգսյանի պատասխանները առաջիկա մեկ շաբաթվա ընթացքում կտեղադրվեն այն ինտերնետային կայքերում, որոնց միջոցով հավաքագրվել են հարցերը։
Նշենք, որ ընդհանուր առմամբ ուղարկվել է շուրջ երեք հազար հարց։
Այսօր ներկայացնում ենք հարցազրույցից մի հատված։

1. -Ինչու՞ որոշեցիք այս ձեւաչափով պատասխանել հանրությանը հետաքրքրող հարցերին։
-Նախընտրական ժամանակաշրջանը եւ ընդհանրապես՝ կյանքը ցույց է տալիս, որ համացանցը Հայաստանում եւս դարձել է կարծիք ձեւավորող մեխանիզմ։ Բացի այդ՝ ես կարծում եմ, որ սա շփման այն ձեւն է, երբ պատասխանողը պարտավոր է եւ պատասխանելու է անխտիր բոլոր հարցերին, իսկ հարց տվողները կարող են չներկայանալ եւ անանուն հարցեր ուղղել։ Այսօր ստեղծված իրավիճակում կարծում եմ՝ սա ամենաընդունելի ձեւն է։ Կարող են լինել հարցեր, եւ վստահ եմ՝ լինելու են, որոնք, լինելու են շատ սուր, որոնք իմ ականջը չեն շոյելու, եւ նաեւ այս պատճառով է, որ ես ընտրել եմ մեր ժողովրդի ակտիվ մասի հետ շփման այս ձեւը։

2. -Պատասխանատվություն զգու՞մ եք, արդյոք, մարտի 1-2-ին տեղի ունեցած իրադարձությունների համար։
-Իհա՛րկե։ Ես այս մասին հայտարարել եմ ո՛չ մեկ անգամ, ողջ նախընտրական շրջանում մենք խոսում էինք այս մասին, խոսում էի ես, խոսում էին իմ թիմակիցները, խոսում էին մնացած թեկնածուները, բայց մենք չկարողացանք կանխել, եւ եթե չկարողացանք, ուրեմն՝ մեղք ունենք, ուրեմն՝ մեղավոր ենք, բայց այսօր մեղքի աստիճանի մասին չէ, որ պետք է մտածենք, այլ՝ թե ինչպես վերացնենք այս ողբերգության հետեւանքները։ Իմ կարծիքով՝ դրա ամենաճիշտ ճանապարհը լավ աշխատանքը, մեր հասարակությունում բարեփոխումների իրականացումը կլինի, ամենաճիշտ ճանապարհն այն կլինի, որ մեր առաջին սկզբունքային քայլերից հետո մեր ժողովուրդը համոզվի, որ ճիշտ ընտրություն է կատարել։
3. -Ընտրությունների օրը Դուք հայտարարել եք, որ կառավարությունում էական փոփոխություններ չեն լինելու, եւ դա դարձել է շահարկումների առարկա։ Արդյո՞ք այդ կարծիքին եք մինչեւ հիմա։
-Եթե անգամ հարց տվողն այդպես է հասկացել, ես դա նկատի չունեի։ Կառավարություն ասելով՝ առաջին հերթին նկատի ունեմ կառավարության գործունեության ծրագիրը։ Ես ասացի, որ վերջին 10 ամիսների ընթացքում, գոնե իմ գնահատմամբ, կառավարությունն ակտիվ է աշխատել, մենք ունեցել ենք 13,7 տոկոս տնտեսական աճ, կարողացել ենք գրեթե կրկնապատկել 2008 թվականի պետբյուջեն, լուծել ենք սոցիալական խնդիրներ, եւ իմ ասածն այն էր, որ այս ուղղությամբ էլ շարունակելու ենք աշխատանքը։
Ինչ վերաբերում է կադրային փոփոխություններին՝ ես բազմիցս ասել եմ ե՛ւ նախընտրական, ե՛ւ ետընտրական ժամանակաշրջանում, եւ հիմա էլ ասում եմ, որ փոփոխություններ լինելու են։ Սա շատերի մոտ կարող է կարծիք ձեւավորել, որ ամեն ինչ եւ բոլորին պետք է փոխել։ Ես նաեւ սա նկատի ունեի, երբ ասում էի, որ նախարարը, ով աշխատում է ընդամենը 10 ամիս եւ կարծես սկսում է տիրապետել իր ոլորտին, կոպիտ սխալներ չի արել, արդյո՞ք իմաստ ունի փոխել նրան միայն այն պատճառով, որ փոփոխությունները շատ լինեն։
4. -Ի՞նչ զգացմունքներով դուրս եկաք ընտրություններից՝ հաշվի առնելով վերջին դեպքերը։
-Սովորական պայմաններում այսպիսի ընտրություններից հետո քաղաքական համագործակցության, համաձայնության ձեւաչափ գտնելուց հետո կարող էր տոն լինել, բայց ետընտրական գործընթացներն, անշուշտ, հարված հասցրին ոչ միայն ընտրություններին, այլ մեր ողջ ժողովրդին, մեր պետությանը, բոլորի տրամադրությանը։
Իհարկե՝ հիմա ուրախ չեմ, իհարկե՝ դառնացած եմ, բայց այս դառնությունը պետք է մեզ ստիպի ոչ թե լացել, պասիվանալ, այլ՝ գործել, որովհետեւ միայն գործով կարող ենք հասնել հաջողության, վերականգնել մեր պետության, մեր ժողովրդի, իշխանությունների հեղինակությունը։
5. -Ինչո՞ւ ցավակցություն չհայտնեցիք մարտի 1-ին զոհվածների հարազատներին, պատրա՞ստ եք ցավակցություն հայտնել հիմա։
-Ես զարմանում եմ, որովհետեւ առաջիններից մեկը ես էի, որ ցավակցություն հայտնեցի ե՛ւ մեր ժողովրին, ե՛ւ զոհվածների ընտանիքներին, ընդհանրապես՝ բոլոր նրանց, ովքեր տուժել էին ֆիզիկապես եւ բարոյապես։ Այդ տեքստը բազմիցս ընթերցվել է էկրանից, տեղադրված էր եւ վստահ եմ՝ հիմա էլ տեղադրված է մեր համացանցային կայքում, եւ երեւի այդ մարդը ուղղակի կա՛մ առիթ չի ունեցել ծանոթանալու, կա՛մ ուղղակի ուզում է լսել միայն այն, ինչ ուզում է լսել։ Իհարկե՝ հիմա էլ եմ ցավակցում, ինչպե՞ս կարող էի չցավակցել։ Եթե չցավակցեի, ինչու՞ պետք է գնայի հիվանդանոց, եթե չցավակցեի, ինչու՞ պետք է հոգ տանեինք նրանց մասին։
6. -Ճի՞շտ է, որ Դուք խաղամոլ եք եւ այցելում եք խաղատներ։
-Ո՛չ, սուտ է, չեմ այցելում։
7. -Որքա՞ն է Ձեր ֆինանսական կարողության չափը։
-Շատ չէ։
8. -Ինչպե՞ս եք հնարավոր համարում վերականգնել արդարությունը մեր երկրում, եթե մեր դատարաններում հնարավոր է փողով հարց լուծել։
-Պետք է այնպես անենք, որ այդ հնարավորությունները բացառենք, պետք է մենք, որպես իշխանություն, միջոցառումներ ձեռնարկենք, պետք է խստացնենք օրենսդրությունը, պետք է փակենք բոլոր սողանցքները, բայց մյուս կողմից՝ առանց քաղաքացիների աջակցության, առանց նրանց ակտիվ մասնակցության անհնար է պայքարել կաշառակերության եւ կոռուպցիայի դեմ, որովհետեւ մեկը պետք է տա, մյուսը՝ վերցնի։ Բացի այդ՝ դատարանում ապացուցելու կարիք կա, այսինքն՝ զուտ խոսակցություններով չես կարող մարդուն դատապարտել, միայն ստեղծված կարծիքով չես կարող մարդուն բանտ նստեցնել։ Ես խոստանում եմ՝ եթե լինեն ահազանգեր, եթե լինեն շահագրգիռ մարդիկ, ովքեր կցանկանան բացահայտել կաշառակերին, մշտապես աջակցություն կստանան։
9. -Մարտի 1-ի դեպքերը ցույց տվեցին, որ մեր իրավապահ մարմինները բավարար չափով պատրաստված չեն բավական պարզունակ իրավիճակներում ցուցարարներին խաղաղ կերպով ցրելու հետ կապված աշխատանքներ կատարելու համար, ավելին՝ մենք տեսանք, որ իրավապահ մարմինների կողմից թույլ տրվեցին մի շարք կոպիտ սխալներ։ Ինչպիսի՞ քայլեր եք մտադիր ձեռնարկել մարտի 1-ին իրավապահների գործողությունները հետքննելու, մեղավորներին հայտնաբերելու եւ պատժելու ուղղությամբ, նախատեսո՞ւմ եք, արդյոք, այդ ոլորտի բարձրաստիճան պաշտոնյաների հրաժարականներ, եթե ոչ՝ ինչո՞վ է դա բացատրվում։
-Նախ՝ հարուցված քրեական գործի շրջանակում քննվելու են բոլոր փաստերը։ Ինչ վերաբերում է իմ գործողություններին՝ դրանք լինելու են համարժեք, որեւէ անմեղ մարդ չպետք է պատասխան տա, բայց բոլոր մեղավորները պետք է պատասխան տան։ Եվ հենց հարցում թաքնված միտքը խոսում է այն մասին, որ իրավապահները կանխամտածված չեն գնացել՝ ցրելու ցուցարարներին։ Եթե նրանք կանխամտածված գնային, ուրեմն պատրաստված կլինեին, բայց այլ խնդիր է, որ, ցավոք, մենք չենք կարողացել մեր իրավապահ մարմինների, կոնկրետ՝ ոստիկանության տեխնիկական հագեցվածությունը հավասարեցնել գոնե մեր բանակի հագեցվածությանը։ Բացի նրանից, որ ոստիկանները պետք է լինեն արհեստավարժ, որ պետք է ամբողջովին տիրապետեն իրենց մասնագիտությանը, նրանք պետք է նաեւ տեխնիկապես հագեցված լինեն։ Այստեղ, անշուշտ, նաեւ կառավարության մեղքը կա, բայց իրավիճակն է այդպիսին։ Հիմա այսպես խոսում ենք, ես վստահ եմ, որ առաջիկա մեկ տարվա ընթացքում էլ չենք կարողանալու ամբողջովին բավարարել ոստիկանության պահանջները, բայց դեպքերը ցույց տվեցին, որ սա էլ պետք է լինի մեր առաջնահերթությունների շարքերում։
10. -Չե՞ք կարծում, որ ձեր շրջապատը ստվեր է գցում Ձեզ վրա։
-Վստահ եմ, որ մարդը, ով հարց է ուղղել, չի ճանաչում իմ շրջապատի անգամ 5 տոկոսին։ Սա ժողովրդի մեջ տարածված խոսակցություն է, եւ ուզում եմ ասել, որ յուրաքանչյուր մարդուն, անշուշտ, բարձրացնում կամ ցածրացնում է նաեւ իր շրջապատը, եւ գնահատականներ տալուց առաջ լավ կլինի, որ գոնե ճանաչենք այն մարդու շրջապատի գոնե կեսը, ում գնահատական ենք տալիս։ Ենթատեքստը հասկանալի է, բայց ես ցանկացա այս հարցին այսպես պատասխանել։
11. -Ձեր եղբոր որդիների խայտառակ վարքը Ձեզ չի՞ մտահոգում։
-Ես չգիտեմ խայտառակ դեպքեր, եթե հարց տվողն ինձ տեղյակ պահի այդ խայտառակ դեպքերի մասին, ես նրան շնորհակալ կլինեմ եւ առաջարկում եմ նրան՝ իր փաստերն ուղղել մեր կայք։
12. -Ինչո՞ւ մեր առաջին նախագահը չցանկացավ ընդունել Վեհափառ հայրապետին։
-Այս հարցի հասցեատերը ես չեմ եւ չէի ցանկանա մեկնաբանել։
13. -Դուք երդվել եք, որ Ձեր ընտրվելու դեպքում կրկնակի լավ ենք ապրելու։ Լավ ապրելն ինձ համար, որպես հասարակ քաղաքացի, առաջին հերթին ազատությունն է, ազատ ու անկախ լրատվություն ստանալը, ազատ ու անկախ արտահայտվելու իրավունքը, այս երկրում ազատ զգալու իրավունքը։ Կարո՞ղ եք երդվել, որ ապահովելու եք նաեւ այդ ազատությունները։ Եթե Ձեր երդումը կենսաթոշակը 19 հազարից 35 հազար դարձնելն է, ապա այդ դեպքում մաղթում եմ Ձեզ ու Ձեր հարազատներին, մտերիմներին 35 հազար դրամանոց կրկնակի լավ կյանք։ Ակնկալում եմ, որ հարցս չեք համարի ելույթ եւ կանխավ շնորհակալ եմ։
-Տարօրինակ չէ, որ հարց ուղղողը կարծում է, որ իր հարցը նաեւ ելույթ է պարունակում։ Բայց, այո, ես խոստացել եմ եւ խոստանում եմ, որ ազատություններն է՛լ ավելի շատ կլինեն, եւ սա այն պարագան չէ, որ ասենք՝ երկու անգամ, երեք թե չորս անգամ, կան հանգամանքներ, որոնք չափվում են թվերով, կան հանգամանքներ, որոնք այլ կերպ են չափվում, եւ եթե հարց ուղղողի համար ազատությունը հայհոյանք տեղալը չէ, ապա նա ամբողջովին ազատ է լինելու։ Ես բազմաթիվ անգամ եմ խոսել այս մասին, հիմա էլ դա հաստատում եմ։
14. -Այսօր ձեւավորված քաղաքական իրավիճակում ընդդիմությունն ինքնադրսեւորվելու որեւէ քաղաքական մեխանիզմ չունի, քանի որ խորհրդարանական ընտրություններն արդեն ավարտվել են, նախագահական ընտրությունները եւս կայացած են։ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը հավաքել է ավելի քան 350 հազար ձայն. քաղաքական պայքարին մասնակցելու ի՞նչ հնարավորություն ունի այդ ընտրազանգվածը։
-Ընդդիմադիր ընտրազանգվածը 350 հազար չի եղել, ընդդիմադիր ընտրազանգվածը քվեարկել է նաեւ Արթուր Բաղդասարյանի եւ այլ թեկնածուների օգտին, եւ այստեղ վտանգավոր ոչինչ չկա, որովհետեւ բոլոր զարգացած ժողովրդավարությամբ, զարգացած տնտեսությամբ երկրներում ես չեմ հիշում փաստ, երբ երկրի նախագահն ընտրվի 60, 70, 80 տոկոս ձայներով, բայց դա չի նշանակում, որ մնացած քաղաքացիները, քվեարկողները զրկվում են քաղաքական գործընթացներին մասնակցելու հնարավորությունից։ Ուղղակի, ի տարբերությում մեզ, նրանք համարում են, եւ ճիշտ են համարում, որ իշխանություն ձեւավորելու միակ ճանապարհն ընտրություններն են։ Նույն այդ ընտրազանգվածը հնարավորություն ունի ակտիվ մասնակցել մոտ ժամանակներս կայանալիք ՏԻՄ ընտրություններին։ Խնդրեմ, թող ակտիվորեն մասնակցեն, հաղթեն եւ դրսեւորեն իրենց, փորձ ձեռք բերեն, նախապատրաստվեն հաջորդ խորհրդարանական եւ նախագահական ընտրություններին։ Բացի այդ՝ մեր խորհրդարանական խմբակցություններից մեկը՝ «Ժառանգությունը» ամբողջովին սատարել է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին։ Նրանք համագործակցում են, եւ «Ժառանգությունը» կարող է խորհրդարանում շատ ակտիվ բարձրաձայնել առկա խնդիրների, թերությունների մասին, մանավանդ՝ մենք նպատակ ունենք օրենսդրության մեջ որոշակի փոփոխություններ կատարել եւ որոշակի երաշխիքներ սահմանել խորհրդարանական փոքրամասնությունների համար։ Ի՞նչ վատ ամբիոն է, թող խոսեն այն ճանապարհների մասին, թե ինչպես կարելի է կոռուպցիայի դեմ պայքարել, վերականգնել արդարությունը, լավ Հայաստան կառուցել։
15. -Ինչպե՞ս եք պատրաստվում վարվել գեներալ Մանվել Գրիգորյանի հետ։
-Գեներալ Մանվել Գրիգորյանն իմ մարտական ընկերն է։ Ավելին՝ նրա կինը՝ Նազիկը, եւս մեզ հետ հավասար կռվում էր այն ժամանակ, եւ ես երբեք չեմ փորձել Մանվել Գրիգորյանին ներքաշել քաղաքականության մեջ։ Ես շատ ափսոսում եմ եւ ցավում, որ նա, չգիտեմ՝ ինչից ելնելով, փորձեց մտնել քաղաքականություն եւ փորձ արեց չենթարկվել գերագույն գլխավոր հրամանատարին։ Ես կարծում եմ՝ պետք է պարզվեն հանգամանքները, եւ խնդիրը պետք է լուծում ստանա։
16. -Ձեր կարծիքով, արդյո՞ք ճիշտ է բանակն օգտագործել քաղաքականության մեջ։
-Իհարկե՝ ոչ։ Բայց մենք երբեք բանակը քաղաքականության մեջ չենք օգտագործել, բանակը միշտ գործել է Սահմանադրության եւ մեր օրենքների շրջանակում եւ այդպես էլ վարվելու է։ Եթե խոսքն այսօրվա մասին է, ապա, անշուշտ, արտակարգ դրության ռեժիմն իրականացնում է բանակը, եւ դա ամբողջովին համահունչ է Սահմանադրությանը եւ բանակի խնդիրներին արտակարգ պայմաններում։
17. -Վերլուծելով մարտի 1-ի իրադարձությունները՝ տպավորություն է ստեղծվում, որ իշխանությունները հնարավորություն են ունեցել փրկել իրավիճակը, բայց չեն արել դա, Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանատան դիմաց ցույց կազմակերպողներին չի առաջարկվել որեւէ ռացիոնալ լուծում։ Կարծում եմ՝ առաջարկված տարբերակները՝ «Դինամո» մարզադաշտ կամ կայարանամերձ հրապարակ գնալ, ի սկզբանե մերժվելու էին, առավել եւս՝ պետք է նշել, որ իշխանությունները նախապատրաստվում էին բախման, քանի որ ցերեկվա ժամերին Հանրապետության հրապարակում արդեն տեղավորվել էին զինվորականներ։ Այդ ժամանակ, ի հակադրություն Ռոբերտ Քոչարյանի պնդումների, ցուցարարները դեռ չէին զինվել մետաղյա ձողերով։ Հիշեցնեմ, որ նախագահը հենց այս փաստարկն օգտագործեց իշխանությունների՝ փոխզիջման չգնալն արդարացնելու համար։ Ինչո՞ւ իշխանությունները, հասկանալով, որ հնարավոր է լուրջ բախում, ոչինչ չարեցին քաղաքապետարանի դիմաց հավաքված մարդկանց մեջ լարումը թուլացնելու եւ կոմպրոմիսներ գտնելու համար։
-Իշխանությունները շատ բան են արել, եթե չասեմ՝ ամեն ինչ, այդ բախումներից խուսափելու համար, եւ իրականությանը չի համապատասխանում այն փաստը, որ հանրահավաքի համար առաջարկվել է միայն «Դինամո» մարզադաշտի մերձակայքը կամ կայարանամերձ հրապարակը։ Դուք պետք է տեսած լինեիք վավերագրական կադրեր առ այն, որ ոստիկանությունը ցուցարարներին առաջարկեց գնալ եւ հանրահավաքը շարունակել Մատենադարանի մերձակա հրապարակում, բայց ոստիկանության առաջարկությունը մնաց օդում կախված, որովհետեւ մի մասը համաձայնեց, մյուս մասը՝ ոչ, որովհետեւ արդեն կար Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի խիստ ցուցումը՝ ամրապնդվել այդտեղ, դեսպանատան աչքի առաջ։ Հասկանո՞ւմ եք՝ ամրապնդվել, ոչ թե մնալ այդտեղ, շարունակել ցույցը, այլ՝ ամրապնդվել։ Հենց այդ ցուցումից հետո էր, որ շուռ տրվեցին տրոլեյբուսներ, ավտոբուսներ եւ այսպես ասած՝ բարիկադներ կառուցեցին, եւ ոստիկանության կոչը՝ չդիմել անօրինական գործողությունների, մարդկանց գույքն ապօրինի չբռնագրավել, պետական գույքը չփչացնել եւ ընդհանրապես՝ զերծ մնալ անօրինական գործողություններից, որեւէ արձագանք չգտավ։ Հակառակը՝ այդ բոլոր կոչերը, առաջարկությունները որոշ մարդկանց կողմից ընկալվեց թուլության նշան եւ սկսեցին ծեծել ոստիկաններին։ Դուք տեսել եք վավերագրական կադրեր, թե ինչպես 40-50 հոգով ծեծելով սպանում են ոստիկանի, երեւի տեսել եք, որ ընդդիմադիր պատգամավորներից մեկը դանակահարվել է միայն այն պատճառով, որ ցանկանում էր պաշտպանել անզեն ոստիկանին։ Այսինքն՝ իշխանություններն ի՞նչ կարող էին անել, ոստիկանությունն էլ ի՞նչ կարող էր անել, թողնել հեռանա՞լ այդ վայրից։
18. -Ընտրարշավի ընթացքում հաճախ շահարկվել են հոկտեմբերի 27-ի դեպքերը։ Չե՞ք մեկնաբանի դա։
-Իրոք, շահարկվել են, եւ շահարկվել են վարպետորեն։ Շահարկողը գիտեր, թե ում է ուղղված դա եւ ինչպիսի ցավ պետք է պատճառեր ինձ։ Նա ուղղակի մոռացել էր, որ մենք, ցավոք, սովորել ենք ցավից կրճտացնել ատամները, բայց գործն առաջ տանել։ Ես մի առիթով ասել եմ, որ ինձ համար ամենատարօրինակ մեղադրանքն այն էր, որ ես ղարաբաղցի եմ, բայց, իրոք, ամենացավալին հենց հոկտեմբերի 27-ի շահարկումն էր. ցավալի, որովհետեւ հոկտեմբերի 27-ին ես կորցրի իմ մարտական ընկերոջը, իմ դժվարությունների ընկերոջը, այն ընկերոջը, ում կամքի, զորության շնորհիվ մենք կարողացանք շատ լուրջ գործեր կատարել։ Վազգենը մեզնից բոլորից շուտ զգաց վտանգը, դրա համար ամբողջ ուժով կանգնեց այդ վտանգի դեմ, եւ հիմա այդ ողբերգությունը շահարկում են մարդիկ, ովքեր անչափ ուրախացել էին հոկտեմբերի 27-ին, նաեւ այդպիսիք են շահարկում, եւ գլխավոր շահարկողը հենց այդպիսի մարդ է։ Ես հասկանում եմ, որ մեր հասարակությունում կան նաեւ մարդիկ, ովքեր քննադատաբար են վերաբերում Վազգենին, համարում են, որ նա ստեղծեց Երկրապահը, որ նա փորձեց կռվող տղաներին քաղաքականություն բերել։ Վաստահեցնում եմ՝ դա Վազգենի նախաձեռնությունը չէր։ Եվ ընդհանրապես՝ ամենաանբարո գործերից մեկն եմ համարում հոկտեմբերի 27-ի շահարկումը։
19. -Ինչու՞ նախագահ Բուշը Ձեզ չի շնորհավորում։
-Կարծում եմ՝ այդ հարցին ամենաստույգ պատասխանը կարող է տալ պարոն Բուշը, կամ՝ նրա օգնականները։ Ես միայն կարող եմ ենթադրել, որ պատճառը ետընտրական գործընթացներն են։ Կարծում եմ՝ դա ընտրությունների հետ կապ չունի, որովհետեւ ընտրություններից անմիջապես հետո ԱՄՆ պետդեպարտամենտը հայտարարեց, որ իրենք ընդունում են եվրոպական դիտորդների այն եզրահանգումը, որ ընտրությունները հիմնականում համապատասխանել են Հայաստանի ստանձնած պարտավորություններին։ Կարծում եմ՝ եթե հարց տվողը դա ցավով է ասում, կարող է ուրախանալ, եթե չարախնդությամբ՝ կարող է տխրել, որովհետեւ երբ վարչապետ նշանակվելուց հետո պարոն Բուշը շնորհավորեց ինձ, շատերի համար դա տարօրինակ էր, որովհետեւ, ընդունված չէ, որ երկրների առաջին դեմքերը շնորհավորեն այլ պետությունների երկրորդ դեմքերին։ Ուզում եմ ասել, որ շնորհավորանքը նաեւ վերաբերմունքի ձեւ է։ Գուցե ես ճիշտ չեմ, բայց սա է իմ կարծիքը։
20. -Ձեր խիղճը հանգի՞ստ է, Դուք համերա՞շխ եք Ձեր խղճի հետ։
-Ես համերաշխ եմ իմ խղճի հետ, բայց իմ խիղճը հանգիստ չէ, որովհետեւ երկրում դրությունը լարված է, որովհետեւ շատ-շատերն, անկախ իրենց կամքից, հակադրված են իրար, որովհետեւ դրա պատճառը զուտ ընտրությունները չեն, այլ նաեւ մեր երկրում դեռ մնացած խնդիրները, աղքատությունը եւ բոլոր այն երեւույթները, որոնց մասին նաեւ այսօր խոսեցի, բայց ուզում եմ ասել, որ մեր երկրում կային մարդիկ եւ հիմա էլ կան, որոնց խիղճը շատ հանգիստ է, օրինակ՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը մարտի 2-ի առավոտյան զանգահարում էր մարդկանց եւ ասում, որ ինքն այդքան հանգիստ երբեք չէր քնել։
21. -Դուք անկեղծորեն հավատու՞մ եք, որ Ազատության հրապարակում նստացույցը ցրելիս ոստիկանության գտած զենք-զինամթերքն, իրոք, այնտեղ է գտնվել։
-Ես անկեղծորեն հավատում եմ, որ ոստիկանությանը չհաջողվեց հայտնաբերել շատ-շատ զենք եւ զինամթերք։ Ես ոչ միայն հավատում եմ, այլ նաեւ ցավում եմ, որովհետեւ եթե այդ զենք-զինամթերքի հիմնական մասը հայտնաբերվեր, գուցե արդեն երեկոյան եւ գիշերվա ընթացքում ավելի քիչ զենքեր կկրակեին մասսայական անկարգությունների ժամանակ։
22. -Ո՞ւմ հրամանով է ցրվել Ազատության հրապարակի նստացույցը փետրվարի 29-ի մարտի լույս 1-ի գիշերը, եւ ե՞րբ է արձակվել այդ հրամանը։
-Նստացույցի մասնակիցներին կամ ցուցարարներին ցրելու հրաման կամ որոշում չի եղել։ Այն, ինչ հայտարարում է ոստիկանությունը, այն, ինչ կհայտարարի դատախազը, ինչ կպարզվի քրեական գործի արդյունքում, բոլորիս համար պետք է հստակ լինի, որեւէ ցանկություն չունենք ինչ-որ բան թաքցնելու։ Մինչ այս պահը ես վստահ եմ, որ ոստիկանությունը գնացել է ոչ թե ցրելու, այլ ստուգելու զենք-զինամթերքի առկայությունը։ Եթե ոստիկանությունը գնար ցրելու, ապա պարտավոր էր միջոցառումների ողջ շղթա նախատեսել։ Ոստիկանությունն անպայման պետք է մտածեր, որ կան ակտիվիստներ, կան մարդիկ, ովքեր այդ բանը կարող են այլ տեղ կատարել։ Այսինքն՝ ձերբակալություններ չեղան, եւ ընդհանրապես՝ դեպքերին անպատրաստ լինելը բերեց նրան, որ տասնյակ ոստիկաններ վիրավորվեցին։ Եթե ոստիկանությունը գնում էր ցրելու, ապա ինչո՞ւ առանց զենքի, ինչո՞ւ առանց հատուկ հանդերձանքի, սաղավարտի, վահանի, ռետինե մահակների։ Ես մի տեսակ կաշկանդվում եմ դեպքերի մասին ստույգ բաներ ասել, որպեսզի իմ ասածը չմեկնաբանվի որպես ճնշում կամ քրեական գործի ուղղորդում։ Դրա համար էլ ասում եմ՝ իմ կարծիքով։
23. -Դուք միշտ համաձա՞յն եք պարոն Քոչարյանի կարծիքին։
-Ո՛չ, իհարկե։ Ես, ընդհանրապես, չգիտեմ երկու մարդու, երկու համախոհների, ովքեր կարող են նույն կերպ մտածել։ Որտեղ էլ աշխատել եմ, իմ պարտականությունների շրջանակին վերաբերող հարցերի մասին ունեցել եմ իմ սեփական կարծիքը։ Եվ պետք է ասեմ, որ Քոչարյանը երբեք չի փորձել իր կարծիքը փաթաթել իմ վզին։ Իհարկե՝ շատ հարցերում համակարծիք ենք եղել։ Հարցի իմաստը չեմ կարողանում լավ ըմբռնել։
24. -Մարտի 1-ի դեպքերից հետո Դուք միակն էիք, որ հիշեցիք, որ այդ դեպքերից տուժել են ո՛չ միայն ոստիկաններ, զինծառայողներ, այլեւ՝ ցուցարարներ, եւ այցելեցիք հիվանդանոցներ՝ տեսակցելու նրանց։ Ինչ խոսք՝ Դուք կատարել եք ուժեղ մարդուն եւ գործչին բնորոշ քայլ։ Ի՞նչ էիք զգում այն պահին, երբ գտնվում էիք այն մարդկանց կողքին, ովքեր ամիսներ շարունակ Ձեր նկատմամբ անթաքույց ատելություն էին արտահայտում։
-Ցավ եւ դառնություն, որովհետեւ նրանք տարբեր մարդիկ էին։ Այդ մարդիկ դժվար թե ընդհանուր հետաքրքրություններ ունենային. ե՛ւ մասնագիտությամբ էին տարբեր, ե՛ւ կազմվածքով, ե՛ւ, անմիջապես երեւաց, որ բնավորությամբ են տարբեր։ Կարծում եմ՝ նրանց հետ շփումն ինձ համար օգտակար էր։ Ես նաեւ կարողացա խոսել այն մարդկանց հետ, ովքեր տուժել են ե՛ւ կազմակերպիչների ջանքերի, ե՛ւ մեր՝ անկարգությունները կանխել չկարողանալու պատճառով։
25. -Հնարավո՞ր է, որ Հայաստանում էլ կրկնվի Ռուսաստանի սցենարը, այն առումով, որ գործող նախագահ Քոչարյանը դառնա վարչապետ։
-Ե՛վ Քոչարյանը, ե՛ւ ես այնքան ազնվություն ունենք, որ եթե այդպիսի սցենար լիներ, այդ մասին կասեինք ընտրություններից առաջ, այնպես, ինչպես հայտարարեցին Պուտինն ու Մեդվեդեւը։
26. -Ես լսել եմ, որ ունեք պաշտոնյաների 65 հոգանոց ցուցակ, որոնց հեռացնելու եք, իսկ որոշներին ուղարկելու եք դատարան։
-Տեղեկությունը սխալ է։ Ես այդպիսի ցուցակ չունեմ, բայց բոլոր նրանք, ովքեր հանցագործություններ կկատարեն, ովքեր կաշառք կվերցնեն, կամ եթե հարց տվողը ստույգ տեղեկություններ ունի, որ այդպիսիք եղել են, անշուշտ, դատարանն էլ չի բացառվում։ Իսկ որ փոփոխություններ լինելու են, եւ որ 65 թիվը շատ փոքր թիվ է, որովհետեւ մեր երկրում, չնայած փոքր երկիր ենք, շատ-շատ պաշտոնյաներ կան… Այնպես որ տեղեկությունը մի մասով ճիշտ չէ, համենայնդեպս՝ գուցե համատեքստում ճիշտ է։
27. -Ձեր տանը շուրջօրյա ջուր ունե՞ք։
-Այո, թեեւ մեկ-մեկ վթարներ լինում են, իսկ կառավարությունում ուշ երեկոյան ջուրը կտրում են, որովհետեւ միացած է ընդհանուր ցանցին։ Բայց եթե հարցին պատասխանեմ այնպես, ինչպես պարտավոր եմ պատասխանել, պետք է ասեմ, որ այս ուղղությամբ հսկայական աշխատանք է կատարվում, եւ վստահ եմ, որ մենք ունենալու ենք լավ արդյունքներ, մանավանդ որ վերջերս մեր ջրի խնդիրներով զբաղվող կազմակերպությունը կարողացավ միջոցներ ձեռք բերել, եւ եթե չեմ սխալվում՝ 24 մլն եվրոյին համարժեք գումարները պետք է ուղղվեն ջրի խնդրի լուծմանը։ Վստահ եմ՝ այն ժամանակ նաեւ կառավարությունը շուրջօրյա ջուր կունենա։
28. -Արդյո՞ք թալանված խանութներն ու կոմերցիոն օբյեկտները պատկանել են Հայաստանի էլիտայի այն շրջանակներին, որոնք կապված են մեր իշխանությունների ներկայացուցիչների հետ։ Այսինքն՝ այդ օբյեկտների փայատերերն ինչ-որ անձնական, բարեկամական, ընկերական, ֆինանսական կապ ունե՞ն մեր իշխանության ներկայացուցիչների հետ։
-Կարելի է կարծել, որ հարց տվողն ասում է այն մասին, որ ջարդարարներն ուղղորդվու՞մ էին ինչ-որ մեկի կողմից, որ այդ ամենը կազմակերպվա՞ծ էր։ Խորհուրդ կտամ՝ դատախազություն զանգի եւ, եթե տեղեկություններ ունի, հաղորդի դատախազությանը։ Ճիշտն ասած՝ ես մանրամասների մեջ չեմ խորացել, չգիտեմ, թե ջարդարարներն իրենց գործը շարքո՞վ են կատարել, թե՞ ընտրովի։ Համենայնդեպս՝ հարցի մեջ ենթահարց եմ տեսնում։
29. -Պետությունը կարո՞ղ է երաշխավոր հանդիսանալ երիտասարդ ընտանիքներին արտոնյալ պայմաններով առանց կանխավճարի հիպոթեքային վարկ տրամադրելու համար։ Եթե այո՝ ե՞րբ։
-Իհարկե՝ կարող է եւ ոչ միայն կարող է, այլ նաեւ՝ պարտավոր է։ Երբ կառավարության ծրագրում մենք գրեցինք այդ մասին, եւ ես այդ մասին բազմիցս հայտարարեցի, որ երիտասարդ ընտանիքներն ունենալու են բնակարան ու ավտոմեքենա գնելու հնարավորություն, ես հենց դա նկատի ունեի։ Այո՛, պետությունը պարտավոր է ստեղծել բավարար եկամուտ ապահովող աշխատատեղեր, մյուս կողմից՝ հոգ տանել, համապատասխան քաղաքականություն վարել, որպեսզի վարկերը լինեն մատչելի։ Այս ճանապարհն է մարդկանց համար բարեկեցիկ կյանք, լավ կենցաղային պայմաններ ապահովելու։ 2007 թվականին մենք սկսեցինք այդպիսի մի ծրագիր իրականացնել Երեւանի պետական համալսարանում։ Կարծում եմ՝ 2008 թվականին, եթե մեզ հաջողվի կայունացնել իրավիճակը եւ ետ չվանել ներդրողներին, այս առումով որոշակի փոփոխություններ լինելու են։ 2007 թվականին Հայաստանի ֆինանսական շուկա է մուտք գործել 5 խոշոր բանկ, դա նշանակում է, որ աշխատանքի ընթացքում կլինեն ավելի էժան վարկեր, քան երեկ էր, քան այսօր է։ Մատչելի վարկեր, նորմալ վարձատրվող աշխատանք, մնացածն ինքնին գալու է։
30. -Ինչու՞ վերջին 10 տարիներին Հայաստանում այսպիսի խայտառակ կադրային քաղաքականություն իրականացվեց։
-Այսինքն՝ կարելի է կարծել, որ նախորդ 10 տարիների ընթացքում փայլու՞ն կադրային քաղաքականություն էր վարվում։ Ես չեմ կարծում, որ խայտառակ կադրային քաղաքականություն է վարվել, բայց պետք է ասեմ, որ շատ պարագաներում եղել են պարտադրված նշանակումներ, եւ որեւէ մեկը չի կարող ասել՝ եթե այդ պարտադրված նշանակումները չլինեին, մենք այսօր ավելի լա՞վ վիճակում կլինեինք, թե՞ ավելի վատ։ Համենայնդեպս՝ ես ամեն ինչ անելու եմ, որպեսզի նոր նշանակվող կադրերը հասարակության մեջ վատ համբավ չունենան։
31. -Օրերս Վահան Հովհաննիսյանը մի շարք կառուցողական առաջարկներով հանդես եկավ հայ հասարակության աննախադեպ անառողջ պառակտումը հաղթահարելու նպատակով։ Վազգեն Մանուկյանն էլ նմանատիպ հայտարարություն արեց, երկուսն էլ շեշտում էին համակարգային փոփոխությունների անհրաժեշտությունը։ Գործադիր իշխանությունը պատրա՞ստ է լրջորեն աշխատել համակարգային բարեփոխումներ իրականացնելու ուղղությամբ՝ չսահմանափակվելով միայն կոալիցիոն կառավարություն կազմելու ջանքերով։
-Կոալիցիոն կառավարություն կազմելն աշխատանքի սկիզբն է։ Դրանով ոչ մի բան չի ավարտվում, եւ վստահ եմ, որ կառավարությունը, որ մենք կազմելու ենք ապրիլի 9-ից հետո, ի վիճակի է լինելու լուրջ փոփոխություններ կատարել եւ արագացնել մեր զարգացումը։ Ես, անկեղծ ասած, հիմա չեմ կարող պատասխանել այն հարցին՝ համակարգային փոփոխություններ լինելու՞ են, թե՞ ոչ։ Ի՞նչ է նշանակում՝ համակարգային փոփոխություններ, այսինքն՝ մենք կացութաձեւ՞ պետք է փոխենք։ Լուրջ փոփոխություններ լինելու են։ Եթե հարց տվողը ծանոթանա կառավարության ծրագրին, իմ նախընտրական ծրագրին, կտեսնի, որ շատ մեծ փոփոխություններ են նախատեսվում, եւ մենք մեզ համար ամբիցիոզ ծրագրեր ենք ստեղծել։ Եթե դրանք կարողանանք կատարել, դրանք էլ կլինեն փոփոխությունների լավագույն արդյունքը։ Ի դեպ՝ ՀՅԴ-ն եւս մասնակցելու է կոալիցիոն կառավարությանը, եւ մենք, ամենայն հավանականությամբ, առաջիկա 10 օրերի ընթացքում հանրության դատին կներկայացնենք մեր քաղաքական ծրագիրը։ Դեռեւս քաղաքական ծրագիրը, ոչ թե կոալիցիոն կառավարության կազմը։ Ես հանդիպել եմ նաեւ Վազգեն Մանուկյանի հետ։
32. -Չե՞ք կարծում, որ մեր որոշ գեներալներ բացահայտ կրիմինալ են, եւ ընդհանրապես՝ գեներալները շատ են։
-Չեմ կարծում, որ Հայաստանում գեներալները շատ են։ Ես միշտ համեմատական էի անցկացնում մեր հարեւանների, ՆԱՏՕ-ի զորքերի թվաքանակի եւ գեներալների հարաբերակցության հետ, եւ մենք մշտապես զիջել ենք նրանց՝ գեներալների թվով։ Չեմ ասում՝ պատրաստվածությամբ։ Ես չեմ ուզում խոսել որոշ մարդկանց վերաբերյալ տարածված կարծիքի մասին, որ արժանի չեն գեներալ լինելու կամ վարկաբեկում են գեներալի կոչումը։ Ուզում եմ հավաստիացնել, որ մենք ունենք փայլուն գեներալներ, որոնք իրենց վարքուբարքով, գիտելիքներով չեն զիջում որեւէ մեկին։ Մենք սրա մասին պետք է խոսենք։ Ես չեմ ասում՝ վատը չտեսնենք, բայց պետք է նաեւ լավը տեսնենք։

---

Հարցազրույց

2008-03-15 23:54:34 (читать в оригинале)

Постоянная ссылка

Страницы: 1 2 3